تحلیل نقاشی کودکان، تحلیل و تفسیر نقاشی کودک

تاب تحلیل نقاشی کودکان,مقاله تحلیل نقاشی کودکان,تجزیه و تحلیل نقاشی کودکان,تفسیر نقاشی کودکان,تحلیل رنگها در نقاشی کودکان,نقاشی بچه ها,روانشناسی نقاشی کودک

تحلیل نقاشی کودک

بیشتر بچه ها به کارهای هنری شان فکر نمی کنند یا حتی آن را سانسور نمی کنند. در طول 40 سال گذشته نقاشی کودکان به عنوان بخش مهمی از تشخیص های متخصصان اطفال به کار می رود. نقاشی به آنها کمک می کند مراحل رشد کودک را در همان لحظه مشاهده کنند و درباره مشکل احتمالی آگاهی یابند. یک نقاشی ساده می تواند نگاهی اجمالی به جهان بینی کودک، نقش او در خانواده و روابطش با دیگر اعضای خانواده و البته اعتماد به نفس او باشد. این نقاشی همچنین می تواند میزان استحکام او و خانواده را نشان دهد که بسیار مهم است. نقاشی کودکان حتی می تواند اوضاع فرهنگی و نوع رفتارهای اعضای خانواده را با یکدیگر مشخص کند اما این هشدار را در نظر داشته باشید که اگر می خواهید معنای پنهان شده در نقاشی را بیابید نباید آنها را بیش از حد تفسیر کنید. نباید هر خطی که کودک می کشد را بخوانید، بهتر است نقاشی بچه ها را فرصتی برای صحبت کردن با فرزندتان تلقی کنید و درباره آنچه می خواسته بکشد با او حرف بزنید. سپس سؤال هایی از او بپرسید تا ارتباط تان را به این ترتیب با فرزندتان بیشتر کنید. حواس تان باشد بیش از حد بر او تاثیر نگذارید و او تحت تاثیر شما نباشد. 

آکاایران: روانشناسان کودک تحلیل های زیادی از نقاشی آنان می کنند و می توانند به زوایای پنهان روحیات کودکان و مشکلاتی که هرگز به زبان نمی آورند و گاه والدین هم به آن اشاره ای نمی کنند پی ببرند. اعضای یک خانواده هماهنگ، در نقاشی های کودکان، همیشه با هم و دست در دست هم نشان داده می شوند. اگر این اشخاص در تصویر در حالتی تعاملی و خوش و خرم بایکدیگر باشند نشان می دهد درجه صمیمیت آنها بیشتر است.

مهارت نقاشی معمولا در دوران پیش دبستانی بهتر بروز می کند. بچه ها در این سن تمایل به استفاده از چهره های نزدیک به هم می کنند. بنابراین می توان از حالت چهره، مکانی که خانواده در آن قرار دارد و کاری که در حال انجام هستند، برداشت هایی داشت. این نقاشی توسط یک دختر 5 ساله کشیده شده است. او مادرش را در سمت چپ خود کشیده و خودش، پدرش و برادر 8 ساله اش هم در کنار هم قرار دارند. این دختر خود را بزرگ تر از خانواده کشیده که این نشان دهنده اعتماد به نفس بالای اوست. شایان ذکر است که او خودش را بین پدر و برادرش قرار داده و این به این دلیل است که کودکان 4 تا 6 ساله در تلاش برای یافتن هویت جنسی شان هستند. به عنوان بخشی از روند طبیعی رشد و نمو، دختران از نظر عاطفی و فیزیکی به پدرشان نزدیک تر هستند (پسرها در این سن به مادرشان وابسته هستند) اما این احساسات موقتی است.

در بیشتر نقاشی هایی که کودکان ترسیم می کنند، همیشه یک شخصیت اصلی وجود دارد که کودک بیشترین بار احساسی خود را چه به صورت عشق و ستایش و چه به صورت ترس و دلهره روی او مستقر می کند. این شخصیت اصلی غالبا قبل از دیگران ترسیم می شود، زیرا او اولین شخصی است که کودک به او فکر می کند. این شخصیت اصلی، همیشه در اندازه ای بزرگ تر از دیگر اشخاص و با جزئیاتی بیشتر و کامل تر ترسیم می شود.

اقلامی که معمولا کودک در نقاشی خود می کشد معرف چیست؟

سر
معرف مرکز شخصیت، قدرت فکری و عامل اصلی کنترل فشارهای درونی است. کودکان، همیشه سرهای بزرگ ترسیم می کنند؛ ولی اگر سر، زیاد بزرگ باشد، نشانگر آن است که من کودک، بیش از حد طبیعی است.

صورت

چون بسیار اهمیت دارد، بیشتر تنها کشیده می شود. کودکان پرخاشگر، جزئیات آن را به حد اغراق آمیزی بزرگ، ترسیم می کند؛ در حالی که کودکان خجالتی، جزئیات را از نظر می اندازند و فقط دایرهٔ صورت را ترسیم می کنند. 

دهان و دندان ها
ممکن است معنی نیاز به مواد خوراکی را نمایان سازد و نیز به معنی پرخاشگری است. اگر لب ها بسته باشند، نشان دهندهٔ تنش و فشار است. چانه نیز تمام قدرت مردانگی است. 

چشم ها
اجتماعی بودن کودک را نشان می دهد. کودکان خودستا، چشم ها را با حالت های درنده و وحشی می کشند. چون چشم ها ارزش زیبائی نیز دارند؛ بنابراین دختران چشم ها را خیلی بزرگ می کشند. 

دست ها و بازوها

در دوران اولیهٔ زندگی کودک برای شناخت محیط اطراف زیاد به کار می رود. در مرحله بعد، به عنوان پیشرفت ”من“ و سازگاری اجتماعی به کار می آید. کودکان ضعیف و درون گرا، بیشتر برای آدمک، پا نمی گذارند و یا او را به حالت نشسته، نقاشی می کنند. 

بالاتنه
اگر باریک و لاغر کشیده شود، مشخص کننده این است که کودک از اندام خود ناراضی است و یا از چاقی و بزرگ شدن، می ترسد. بالاتنهٔ لاغر، ممکن است نشان دهندهٔ ضعف جسمانی واقعی باشد.

خانه
در نقاشی های کودکان، خانه بیش از هر چیز دیگری کشیده می شود. به طور معمول، کودک خانه ای معمولی و پیش پاافتاده را ترسیم می کند؛ ولی با رشد کودک، ساختمان خانه نیز تکامل می یابد.
خانه نماد پناهگاه و هسته اصلی و گرمی خانواد ه ایست که ممکن است مورد علاقه یا تنفر کودک باشد. هنگامی که پدر و مادر از هم جدا شده باشند. خانه به دو قسمت تقسیم می شود و بیشتر، دارای دو در ورودی است که یک قسمت از خانه نماد زندگی خانوادگی واقعی و قمست دیگر، نشانگر زندگی تحمیل شده بر کودک است.

درخت
بسیاری از روانشناسان از درخت به عنوان موضوعی جهت شناخت شخصیت کودک استفاده کرده اند. برای تجزیه و تحلیل نقاشی درخت باید سه قسمت اصلی آن را مشخص کرد که عبارتند از ریشه، تنه، شاخه و برگها. 
ریشه هائی که در زمین فرو رفته و درخت از آن غذا دریافت می کند، نماد ناخودآگاه و فشارهای غریزی است. شاخه ها و برگ ها، بیانگر طریق ارتباطی با دنیای خارج است. ریشه، نسبت به بقیهٔ قسمت های درخت، اهمیت بیشتری دارد و نشانگر طبیعت عاشقانه و در عین حال، محاظفه کارانه کودک است، تنهٔ درخت ممکن است کوتاه یا بلند کشیده شود بچه ها در سنین قبل از مدرسه، تنهٔ درخت را بلند ترسیم می کنند؛ ولی بعد از این سن، بلند بودن درخت، بیشتر نشانگر عقب ماندگی فکر و یا بیماری عصبی و یا آرزوی بازگشت به دنیای قبل از مدرسه است. اگر تنهٔ درخت، کوتاه کشیده شود، نشان ار جاه طلبی و بلند پرواز بودن کودک است.

خورشید
خورشید به علت نقش مهمی که بر عهده دارد و نیز تلالو آن، در نقاشی های بیشتر کودکان دیده می شود. تصویر خورشید بیانگر امنیت، خوشحالی، گرما، قدرت و به نظر بعضی پژوهشگران نماد پدر مطلوب است. وقتی رابطه پدر و کودک خوب است خورشید به طور کامل و در حال درخشیدن نمایش داده می شود هنگامی که این ارتباط مطلوب نیست خورشید در پشت کوه ناپدید است ویا به صورت قوسی در افق دیده می شود و اگر کودک از پدرش هراس داشته باشد، خورشید به رنگ قرمز تند یا سیاه که مضطرب کننده است ترسیم می شود. با وجود این نحوه نمایش خورشید – مانند سایر موضوع های نقاشی ممکن است به حال و حوصله لحظه ای کودک و نه به تفاهم و عدم تفاهم بین کودک و پدر بستگی داشته باشد. بنابراین قبل از هر قضاوت و تعبیری دراین مورد، بهتر است چندین نقاشی یک کودک را مورد بررسی قرار داد تا معلوم شود آیا این پدیده مرتب تکرار می شود یا خیر. وآنگاه به تجزیه و تحلیل آن پرداخت. 

حیوانات
اگر کودک به دلیلی جز اینکه، در محیط زندگی حیوانی دیده باشد یا خودش حیوانی داشته باشد یا اصولا حیوانات را دوست داشته باشد، حیوانی را نقاشی کند ( معمولاً حیوانات وحشی )ممکن است به دلیل احساس گناه و تقصیری باشد که کودک در موقعیت خاص حس کرده باشد و چون جرأت آن را ندارد که گناه خود را ترسیم کند ترجیح می دهد احساسات و عادات وتمایلات خود را در قالب تصویر حیوانی نشان بدهد، درست مانند زمان بازی با عروسک هایش که برایش جالب و بسیار جذاب است،  زیرا او می تواند آزادانه هر چه دلش می خواهد از زبان عروسک ها یش بیان کند، بی آنکه خود احساس گناه کند. 

اتومبیل
در جامعه های امروزی، ماشین، نماد قدرت است؛ به همین دلیل در نقاشی های کودکان به خصوص پسران، زیاد ماشین دیده می شود. 

فاصله ی بین اشخاص نقاشی
 اعضاء یک خانواده هماهنگ، در نقاشی کودکان همیشه دست در دست هم نشان داده می شوند. نزدیک شدن دو یا چندین شخصیت، نشانگر انس و افت واقعی آنان و یا تمایل کودک به آنان است. ولی اگر کودکی فکر کند که خواهرش بیشتر از او مورد توجه پدر و مادر است، خواهرش را بین پدر و مادر و خود را دورتر از آنان قرار می دهد. اگر یک کودک، نسبت به برادر کوچکش، احساس حسادت کند و از اینکه برادرش جای او را در گسترهٔ عواطف پدر و مادرش بگیرد وحشت داشته باشد، ممکن است در نقاشی خود او را حذف کند یا آنکه در موضع فرزند بزرگتر قرار دهد و خود را به شکل بچهٔ کوچکتر ترمیم کند و یا بالاخره به سادگی جای او را بگیرد. 

جنسیت
مطالعه های زیادی به این نکته تأکید کرده اند که هنگامی که از کودکان درخواست می شود نقش یک انسان را بکشند، اول جنسیتی را می کشند که خود دارند.

 

رنگ ها در نقاشی کودکان چه مفهومی دارند؟

سیاه و سفید
به معنای ترس، اضطراب، اندوه و ناامیدی است.

خاکستری
رنگی خنثی که چیزی را بیان نمی کند.

قهوه ای
به معنای مقابله با فشار والدین برای نظافت است.

بنفش
به معنی تمایل به چیزهای مخالف است. اگر زیاد استفاده شود به معنی اضطراب است.

آبی
صلح و آرامش و تسلیم شدن در این رنگ نهفته است، ضمن آنکه به معنی درون گرایی کودک است.

سبز
این رنگ به معنای نیاز به جلب توجه و تمایل به برقراری ارتباط و سرسختی است.

قرمز
برون گرایی کودک در استفاده از این رنگ نشان داده می شود.

زرد
شادی و خوش بینی و میل به مشارکت در این رنگ مشخص است.

صورتی
وقتی کودک از این رنگ استفاده می کند نشان می دهد تمایل به صلح و تعادل دارد.

 

در نقاشی های کودک، تفاوت بسیار گسترده ای در میزان تفکر منطقی و آگاهانه و رفتار ناخودآگاه همچنین بین ظاهر و باطن اشیاء و خودمحوری و مردم دوستی کودک، به چشم می خورد. در سنین زیر ۷ سال، کودک چیزی را می کشد که فکر می کند باید باشد؛ بدون توجه به اینکه در عمل، آن را ببیند.

تحلیل نقاشی کودک یک کار تخصصی است که شما می توانید با کمک روانشناسان کودک اقدام به این کار کنید. برای این که نقاشی های کودکتان به شما کمک کند که به اسرار درون او واقف شوید نباید بالای سر او بنشینید و به او مداد رنگی به میل خودتان بدهید. او در نقاشی کردن باید آزادی کامل داشته باشد. در پایان نقاشی از کودک بخواهید که در مورد تصاویر کشیده شده برای شما حرف بزند. این گونه اطلاعات به شما در تجزیه و تحلیل نقاشی کودک کمک می کند.

گردآوری: بخش خانواده آکاایران